Het Herks is sterk verwant met het dialect van Alkens (Alkers?) en behoort tot de groep Lonerlandse dialecten. In december 2012 verscheen het ialectboek:Zoe joent da bè o.s gezeid, uitgegeven door de Dialectvereniging Veldeke Lonerland van Alken. Het omvat meer dan 1.000 gezegden en spreuken, aangevuld met benamingen van plaatselijke fauna en flora, terminologie uit het dagelijkse leven en een uitgebreide woordenlijst.
Gezien het dialect van Alken en Sint-LambrechtsHerk nauwelijks verschilt nemen we graag de gelegenheid te baat om hiervan enkele uittreksels bekend te maken, met instemming van de verantwoordelijke uitgevers. De gemeenten Borgloon, Wellen, Heers, Alken en Sint-Lambrechts-Herk, Diepenbeek en Kortessem vallen in deze dialectcluster.
Hoe lees of schrijf je een dialect?
(er bestaan geen opgelegde schrijf-of spellingsregels voor dialect)
1. De plaatsing van een punt (.) na een klinker betekent dat de klinker dient uitgesproken te worden als een open lettergreep.
2. De plaatsing van een streepje (-) kan twee betekenisen hebben:• Tussen klinkers geplaatst verduidelijkt het de leesbaarheid : vb di-je (die) ; anders zou het een lange ij-klank zijn
• Achter een klinker wil zeggen dat de klinker dient “gerokken” te worden zoals bv in “pro-nsele” (= bedelen)
1. De “ou” of “au” klank wordt steeds als “au” geschreven.
2. De scherpe “ij”klank wordt geschreven
als “è”( zoals in het franse règle)
3. De doffe “e” -klank wordt geschreven als “ue” (zoals mus)
4. De “g” en “ch” wordt geschreven zoals in het Algemeen Nederlands
Dialekt | Verklaring |
---|---|
Doewe bèn iech nie eige bèje | daar(in) voel ik me niet thuis |
Doewe bielt van ze li-jve ginne hond nie mè hènne | Dat is voorgoed voorbij |
Doewe is gè verli-jg aown | Dat is niet erg |
E geslaoge oewr | Een volledig uur |
E kallèchtig vrommes | Een spraakwaterval van een vrouw |
E onduinig metske | een ondeugend meisje |
Een zeimeltrien | een treuzelaarster |
Erres kop ein huebbe | Iets aantrekkelijk vinden |
Goit noawe dauwer | ongeloof |
Haddeg | tot ziens |